Góc Nhìn Bát Quái – Xuân Cang

Góc nhìn bát quái (NXB Văn hóa – Văn nghệ) là tập sách mới nhất của ông được viết từ góc nhìn của một người nghiên cứu về Kinh Dịch.
Từ Kinh Dịch, Xuân Cang nghiên cứu về số phận của nhiều nhà văn, nhân vật nổi tiếng, ông cho rằng: “Con người có số phận, số phận ấy hình thành trong giờ phút ta lọt lòng mẹ. Số phận ấy đi với ta suốt đời, làm nên tính cách ta, tâm hồn ta, phong độ ta, từng thời của ta, nhiều hành động của ta có sự xui khiến của số phận. Văn chương của nhà văn là bản sao của hành trình số phận nhà văn”. Thế nhưng ở đây, ông không xét họ theo lá số tử vi như ta đã từng biết mà từ am hiểu, nghiên cứu về Kinh Dịch.
Theo tác giả, “Kinh Dịch là một học thuyết của phương Đông nghiên cứu về sự sinh thành và biến đổi của vũ trụ và xã hội loài người. Kinh là học thuyết. Dịch là biến đổi. Kinh Dịch bao trùm mọi sự vật trong vũ trụ và trong đời sống. Kinh Dịch chỉ dẫn cho ta mọi đường đi nước bước, làm theo Kinh Dịch thì tồn tại và thăng tiến. Kinh Dịch trình diễn bằng một thứ ngôn ngữ biểu tượng. Hàng nghìn bộ sách đã nghiên cứu Kinh Dịch nhưng chưa khám phá hết. Kinh Dịch đến với người Việt ta từ bao giờ không ai biết, nhưng thể hiện một cách phong phú trong ca dao, tục ngữ của người Việt ta. Hóa ra người Việt đã lưu giữ một Dịch học bất thành văn trong kho tàng chuyện cổ, ca dao tục ngữ, trong lối sống, trong ứng xử minh triết hàng ngày”.

Điều hấp dẫn là tuy đề tài khô khan, khó hiểu nhưng tác giả diễn ra rành mạch, giúp ta dễ tiếp thu. Chẳng hạn, về cái chết của nhà thơ Cao Bá Quát, lâu nay sử sách ghi ông chết chém, nhưng căn cứ vào “Hà Lạc”, nhà văn Xuân Can khẳng định không phải vậy. Ông lý giải như sau: “Sau những tai ương dồn dập, thì ông Cao vẫn là “con rồng ẩn dưới hang” đúng như mệnh của mình. Những năm sau đó cũng không có tín hiệu chết. Năm thì hòa đồng với người dưới ánh mặt trời, chỉ khác là hòa đồng với người họ hàng, làm khách nơi rừng núi. Năm thì nguồn thơ vẫn như mạch nước dưới giếng, chỉ tiếc là không được dùng. Phải đến năm Nhâm Tuất (1862) mới có tín hiệu chết. Năm này ông được quẻ Trạch Thủy Khốn hào 4: Khốn là nguy khốn. Lời hào 4 nói rằng: Bị cỗ xe bằng kim khí chặn (nên nguy khốn), có điều ân hận đấy, nhưng được trọn vẹn về sau. Lại còn xung khắc Can Chi nữa: Tuổi Mậu Thìn xung khắc với năm Nhâm Tuất (Mậu Thổ khắc Nhâm Thủy, Thìn Tuất tương xung) gọi là Thiên khắc Địa xung. Đấy là nói trong tín hiệu quẻ hào. Còn trong hiện thực, chúng tôi nhận thấy có đến hơn 30 bài thơ tả cảnh khốn cùng, nơi rừng núi, tâm trạng cô đơn, lo buồn, ẩn nhẫn, chắc chắn được sáng tác trong thời gian ông trốn lánh”.
Sau đó, căn cứ vào thơ của cao Bá Quát, ông kết luận: “Trong bài thơ có địa danh (thôn) Đồng Tỉnh (xã) Nghĩa Trụ, nơi đây có nhà của Phạm Văn Chính là bạn thân cao tuổi của Cao Bá Quát. Rất có thể đây cũng là một trong những nơi ẩn náu đầu tiên sau sự kiện Mỹ Lương”.
Không chỉ về Cao Bá Quát mà còn nhiều nhân vật khác cũng được “khám phá” như vậy. Do am hiểu về văn học nên ông có nhiều dẫn chứng về thơ, văn của các nhân vật đó. Nhờ vậy, ở một góc độ khác, khi đọc Góc nhìn bát quái, ta còn có cảm tưởng như đọc tập sách văn chương.

MUA SÁCH HAY TRÂN TRỌNG GIỚI THIỆU!